Heeft het vurige pleidooi van Paus Benedictus en kardinaal Sarah voor het behoud van het celibaat van de priester in hun gezamelijk geschreven boek Vanuit de diepte van onze harten de doorslag gegeven? Naar alle waarschijnlijkheid wel. Dit boek van een ongekende diepgang en helderheid maakt korte metten met de sabotage-strategie van de ultra-progressieve drukkingsgroep in de Kerk, die, gesteund door de vrijzinnige media, dit punt als een trofee wou binnenhalen. Het is hen dus niet gelukt!
Tot grote verwondering en woede van degenen die het afschaffen van het celibaat zagen als de kroon op hun revolutionaite mollenwerk, rept Paus Franciscus in zijn apostolische exhortatie ” Querida Amazonia ” , het slotdocument van de synode over Amazonië, dat vandaag 12 februari werd gepubliceerd, met geen woord over de meest verwachte en controversiële kwestie: de wijding van gehuwde mannen. Niets, maar dan ook niets in de de lang verwachte tekst van 33 bladzijden, ondertekend door Paus Franciscus!
Het woord celibaat komt er zelfs niet in voor. Sterker nog, hij benadrukt dat alleen de gewijde priester de Heilige mis mag opdragen, de zonden vergeven en de ziekenzalving toedienen( omdat ook deze ” intiem verbonden is met de vergiffenis van de zonden “). Hij zegt helemaal niets over de uitbreiding van het ambt tot ” viri probati “, een van de stokpaaardjes van o.a onze lieve kardinaal De Kesel…
Hij sluit ook de deur voor alles wat ruikt naar ” vrouwelijke ambten “en dat in termen die niets aan de verbeelding overlaten : ” Indien men hen toegang zou verlenen tot het gewijde ambt”, zo schrijft Franciscus in punt 100 van de exhortatie, ” zou deze visie ertoe leiden de vrouwen te clericaliseren” en ” het zou ons beeld van de Kerk doen verschrompelen tot banale functionele structuren”.
Een ware verademing, na deze weken van verwarring en onduidelijkheid , waarbij sommigen de wanhoop nabij waren. Wij mogen echter nooit vergeten dat Christus in zijn Kerk aan het werk is. Hij heeft zijn Kerk gesticht en Hij zal ze begeleiden tot het einde der tijden. Wanneer de nood het hoogst is, grijpt Hij in. Vreest niet, kleingelovigen…
Op de website Restkerk een artikel dat dit document toch enigzins anders beoordeelt. De auteur is er wantrouwiger en neemt een meer afwachtende houding aan.
Waarschijnlijk is het vroegtijdige, op dit moment gelijktijdige terugtreden van de Pauselijke raadgever en gemijterde schurk, kardinaal Marx, als voorzitter van de Duitse bisschoppen conferentie, geen toeval. Wellicht speelt er veel meer achter de schermen. Paus Fr. staat als vrijmetselaar te boek. Op internet blijft er weinig verborgen, en dat slaat ook op hem terug. Misschien is de bezetter van Petrus troon nu een gewaarschuwd man, en zijn er piket palen geslagen door een aantal kardinalen. Hij heeft ook niet meer die overmoedige gelaatsuitdrukking, maar getuigt hij eerder van somberheid troef. Op dat hoogste niveau is de lichaamstaal belangrijker dan de gesproken woorden. Bij Merkel ziet men dezelfde kenmerken, verbetenheid en angst in een ziek, gelijk Parkinson geteisterd lichaam. Macron is sterk verouderd vergeleken met de foto’s van toen hij 2 jaar terug gekozen werd. De gele hesjes, week in week uit, 16 maanden lang, eisen een tol. Overmoed heeft plaats gemaakt voor existentiële angst. Beide politici worden hartgrondig gehaat.
Ik was op een ander persbericht aan het wachten om er zeker van te zijn dat onze krant ons geen blaasjes zou wijsmaken. In hln;be werd vandaag ook een tekst gepubliceerd:
https://www.hln.be/nieuws/buitenland/paus-reageert-op-uitspraken-van-voorganger-over-hoe-heilig-celibaat-is~a876c636/
Wat dan met het priestertekort in het Amazonegebied? Daarvoor moet een oplossing gezocht worden, zegt de paus, “want de erediensten moeten gewaarborgd worden”. Leken kunnen daarin een rol spelen “door het Woord te verkondigen, onderricht te geven, gemeenschappen te organiseren, sacramenten toe te dienen, dus allesbehalve in de eucharistie voorgaan of biecht af te nemen.” Die laatste dingen blijven dus voorbehouden voor de priesters. Voorts moeten de bisschoppen in Latijns-Amerika de mensen meer ertoe aansporen om priester te worden en hun roeping in het Amazonegebied zelf te volbrengen, eerder dan naar de Verenigde Staten te trekken.
Ik héb al eens een H. Mis verlaten omdat de pastoor een leek de preek liet verzorgen, waarin ie ongegeneerd verkondigde hoe blij wij moesten zij met de pil en abortus. Dat veroorzaakte een hele consternatie.
Ik vreesde die consternatie opnieúw te moeten beleven door een van de eersten te moeten zijn, die een R.K. kerkgebouw zou moeten verlaten wegens een vrouwelijke ‘priester’ of een gehuwde ‘priester’.
Deze beslissing van ‘onze’ ‘paus’ Franciscus was dus een ware opluchting voor mij.
Echter, ik vertrouw hem voor geen meter (zelfs voor geen mm). En wacht een vervolg af.
In onze parochie wordt al meerdere jaren gedoopt door vrouwelijke doopcatechisten en de mensen vinden dat de normaalste zaak ter wereld. Hoeveel katholieke ziekenhuizen zijn er nog waar een priester beschikbaar is voor de ziekenzalving? De evolutie is niet tegen te houden.
Beste Robbe, in ons land zijn al lang geen katholieke ziekenhuizen meer te vinden.
In ons land is geen enkel ziekenhuis dat nog een Traditioneel Katholieke priester aanvaardt.
Wordt wakker a.u.b. of wordt protestant of ‘democratisch’ socialist, eender wat dat ook moge betekenen.
Robbe, ik wil graag veronderstellen dat je het goed bedoelt. Het is niet omdat velen vinden dat iets “de normaalste zaak ter wereld” zou zijn, dat het daarom ook zou beantwoorden aan de Waarheid.
God is Waarheid.
Waarheid kan niet veranderen want dan zou God onbetrouwbaar zijn. God verandert niet, Jezus was, is en zal zijn in alle tijden Dezelfde.
Christus is het stralende Licht van de Waarheid.
God gaf ons de Tien Geboden, en deze wegen meestal zwaar op ons omdat we liever zelf onze eigen gebodjes maken met een vloed van leugens over evolutie in Kerk en wereld.
Jezus gaf ons de onmetelijke Liefde en Barmhartigheid van de Vader en offerde heel Zijn aards leven op om ons te redden van de erfzonde.
Eigenlijk mag men gerust zeggen dat Jezus geen aards leven had, enkel een tijdelijk aards lichaam dat hij niet gebruikte om met de wereld mede te leven maar om iedereen te verwijzen naar het enige doel: Geestelijk (be-)Leven, vanuit het diepste van uw zieltje.
Jezus was dus geen democraat of socialist om ons een goed-gevoel leventje aan te prijzen.
God kan alleen waarheid zijn met celibataire mannelijke priesters? Een gehuwde priester kan niet de waarheid verkondigen?
Inderdaad, we zouden eens af moeten van de fixatie op hocus pocus, en onze aandacht moeten richten op waar het in wezen, in de kern om draait: eerst Jezus liefhebben, en dan als beloning: de genade van te ervaren dat je ten diepste bemind en geborgen bent, plus mentaal vrij, ‘in de vrede (van Christus)’ enz. zolang je maar ‘in Christus’ blijft en geen andere goden gaat dienen dan Hem en zijn Vader God. Al het andere is hierbij vergeleken toch zeer relatief, hulpmiddel hoogstens om herhaald, opnieuw tot ultieme overgave, zelfgave aan de Heer te komen. Het is zo simpel. (zucht) Waarom dan drempels opwerpen die het mensen moeilijk maken om de Heer én hun eigen geluk (ondanks de situatie waarin ze verkeren) te naderen? De God van Christus spreekt bovendien geen Nederlands, Vlaams, Frans of Duits, maar uitsluitend de taal van liefde en vergeving! De toornige, wraakzuchtige, bestraffende God heet Jahwe, en is de G’d van het Oude Verbond, NIET die van het Nieuwe!
De innerlijke vrijheid gaat op deze aarde nooit gepaard aan wereldse vrijheid. Men moet dat nochtans wel als een streefdoel zien. Wie de Geestelijke Liefde nastreeft komt onvermijdelijk in aanvaring met de verlangens van werelds gerichte mensen. Het zijn niet onze bisschoppen met hun babbel over ‘identiteit’ die u ooit zullen steunen.
De wens om “tot ultieme overgave, zelfgave aan de Heer te komen” zal u tot de haat van de wereld, vervolging en zelfs tot martelaarschap leiden.
“Het is zo simpel. (zucht)” — ja, het principe is simpel, maar zichzelf overwinnen kost u wel uw heel aards leven. Christus navolgen is uiteraard een mooie gedachte, maar men beseft blijkbaar niet dat men dan ook moet trachten Christus werkelijk na te volgen.
Hoe gaat u dat combineren: “om de Heer én hun eigen geluk (ondanks de situatie waarin ze verkeren) te naderen”. Komt u dan niet in de buurt van Judas?
Het zal het ene of het andere worden: ofwel de Heer, ofwel uw eigen geluk.
Christus navolgen betekent uzelf totaal wegcijferen en dus toaal niet meer zoeken naar “eigen geluk”.
U spreekt zoals de gemoderniseerde huwelijkspartners die alles door een roze maar uiterst wereldse bril zien en dan vaststellen dat zij niet akkoord kunnen gaan met het Woord van Jezus.
De realiteit van zichzelf te overwinnen is bovendien ook nog een gave die u van God moet verwachten want niemand kan dat uit eigen kracht.
U rest nog slechts gebed, diep overwegen van de Kruisweg, boetedoening en gehoorzaamheid aan God en Zijn Traditionele want Onveranderijke Geboden. Dus geen VaticanumI II.
Beste Eric-b-l, het gaat niet om “zichzelf overwinnen” en of ” zichzelf totaal wegcijferen” maar om leeg worden (van gedachten en begeerten), je hart volledig openen, voorbij aan al je gehechtheden, behoeften, verlangens en willen anders dan volkomen liefdevol te “zijn met de Heer”. Inderdaad heb je dat niet volkomen in de hand, maar je kunt je er wel op voorbereiden in (de) stilte die niet alleen uitwendig is, maar vooral ook inwendig, en je te focussen op de Heer, en dan niet alleen op zijn kruisiging, maar op heel zijn wezen als liefhebbende representant van de Naam, ofwel de hemelse Vader zelve.
En dan kan het zomaar gebeuren, onverwacht en als genade: je voelt en ‘weet’ hoe de Heer met je is, verborgen aanwezig je bestaan delend, jou beminnend om niet, enz. Dat is ultiem geluk! Dan kan je weer voor even de hele wereld en al zijn lelijkheid aan. (incl. vervolging, dood en verderf via de moderne media enz.) De herinnering hieraan helpt je ook als je er weer aan terugdenkt en de innerlijke vrede hervindt. Zeker, dat kost aanvankelijk innerlijke moed en vastberadenheid plus oefening, dag na dag. Ook later als je beproefd wordt, maar daar hoef niet vang voor te zijn: Hij helpt je als je Hem maar blijft zoeken! Overal is – hoewel soms pas na veel geduld te beoefen – ruimte te vinden voor rust en inwendig gebed plus focus op de geliefde Heer, die 24/7 bereikbaar is voor onze vreugde, dankbaarheid, maar ook voor onze zorgen en verdriet, maar vooral voor de bedroefden, de eenzamen, de gevangenen en zieken, weduwen en wezen enz. Essentieel bij dat laatste is dat je Hem je zorgen enz. aanbiedt, en ze in groot vertrouwen aan Hem overlaat. Je hoeft zelfs niets van Hem te vragen, want Hij weet wat jij, een ander en ik nodig hebben nog voordat wij iets zeggen. Iedereen kan dat opbrengen, als ie wil én zich oefent om zijn stekelige afweerpantser – al is het maar even volmaakt! – af te leggen op een daarvoor veilige plaats. Je zult zien dat je dat harnas niet eens nodig hebt. “Zalig die geborgen zijn in Uw heilige wil” zong Sint Franciscus in zijn Zonnelied, “want de tweede dood zal hem niet deren! ” En zo is het: wie in/met de Heer is, die beleeft al veel van de hemelse vreugde in zijn verwijlen met en bij de Heer in gebed en overweging van Zijn Woord. Dat is overigens geen nieuwlichterij. Reeds de profeet Elia ervoer het zo’n negen eeuwen voor onze jaartelling. De Karmelieten o.a. houden dat weten en zoeken naar ‘de voorsmaak van de Heer en het rijk der hemelen in de aardse werkelijkheid’ nog steeds in ere.
Kent u de anekdote van die kleine jongen die met zijn moeder voor het eerst een kathedraal bezocht op een zomerse middag? Toen hij daar de prachtige gekleurde ramen zag en het stralende licht dat erdoor scheen, vroeg hij zijn moeder: ‘mama. wat zijn dat voor mensen daar in die ramen? Dat zijn heiligen, Jantje,” zei de moeder. Een tijdje later op school vroeg de onderwijzeres aan haar klas: “Wie van jullie weet wat heiligen zijn?” Jantje stak zijn vinger op, en zei: Juf ik weet het; dat zijn mensen waar licht door schijnt!” Dat zou ons aller wens moeten zijn: mensen worden waar Het Licht door schijnt. Al het andere wat de geharnaste, op zelfbehoud, status, groot inkomen en macht gerichte mens-in-geestelijke-nood allereerst en bovenal meent te moeten nastreven, is bijzaak. Loop dus niet achter mensen en kuddes/bendes aan, maar zoek het Rijk der hemelen, en je zult zien dat je maar weinig nodig hebt bovenop de Liefde tot de Heer, die natuurnoodzakelijk zal uitmonden in liefde voor je medemens en de rest der schepping. Moge Sint Franciscus, Bernardus, Maria of een andere heilige je voorbeeld zijn. Word transparant voor het goddelijke licht, voor de Liefde. De vrede des Heren zij altijd met je!
Prachtig, Basilius, maar ik meende dat je Erik steunde met zijn gehuwde priesters.
Hopelijk begrijpt hij nu door jouw woorden dat we zulke verlangens niet mogen koesteren.
Zo zie je maar weer dan interpretatie en eigen invulling welig tieren hier.. Als je kritisch ben je gelijk voor of tegen iets.. Terwijl ik gewoon een vraag stel!
Maar ja kritisch zijn mag niet.. Je hebt maar te volgen!
Jullie juichen allemaal te vroeg. Jullie zien over het hoofd dat Bergoglio in het begin van zijn exhortatie plechtig verwijst naar het Finale Document (dat men helemaal moet lezen volgens Bergoglio), dat middels de apostolische constitutie Episcopalis Communio, artikel 18, automatisch tot het Magisterium behoort. Je kunt het finale document dus zien als de “bijlage” (zie ook artikel op Restkerk.net). En rara: het finale document roept wél op tot diaconessen en gehuwde priesters. Kardinaal Marx zei dan ook dat die kwesties helemaal niet van tafel zijn.
Ik heb geen enkele vertrouwen in deze paus, volgens mij zal hij de wijding van gehuwde mannen op termijn toch toestaan al zal dat eerst kleinschalig zijn.
Wat Paus Fransiscus ook bij deze had beslist, de Belgische bisschoppen doen gewoon hun zin. Daar hebben ze de goedkeuring van de Pausen niet voor nodig. Ze hebben al vele jaren de leken zowel vrouwen als mannen de taak gegeven om grotendeels priestertaken uit te voeren. Eén grote kakofonie en gruwel van dwalingen binnen onze bisdommen in België. Belgische kerk staat al vele jaren in brand en de paus laat dat allemaal toe. Wat paus, bisschoppen en priesters ook zeggen of schrijven het interesseert mij geen barst meer. Grotendeels zijn het zo’n grote dwalingen, dat ik mijn ziel en hart dat Jezus opnieuw heeft opgebouwd zo erg moet beschermen met het gebed dat het immens triestig is dat dit herders zijn van de kerk dat van God is. Ook hier stel ik mij meer en meer vragen over, ik vind het zeer duivels wat ik rondom mij heen zien, heel duivels. Zowel de sacramentaal bedieningen als de pastorale hulp. Als men het sacramentele en de liturgie verontreinigd dan volgt daar vanzelf ook onreine en onzuivere pastorale zorg op. Want het is Jezus die rein maakt en geneest en Jezus offer en kruis wat het belangrijkste is voor de LIEFDE is verbannen.
Zijn er buiten het sacrament van de biecht en van de eucharistie TOCH sacramenten welke door leken mogen toegediend worden ? Zo zou men de uitleg over de leken kunnen verstaan. Of niet ?
Dank aan paus Benedictus en dank aan kardinaal + dank aan ‘paus’ Franciscus dat hij ECHT geluisterd heeft (en écht luisteren is een ware kunst, die meestel zwaar onderschat wordt).
Voor zover ik weet, mag het sacrament van het huwelijk toegediend worden door ’n priester (of een andere persoon die door de kerk daarvoor de bevoegdheid heeft gekregen) roept Gods zegen over het paar af.
De reden is voor de logisch:
Het is niet een priester die het huwelijkssacrament toedient, maar man en vrouw dienen het elkáár toe.
Het sacrament van de biecht kan in noodgevallen (lees: directe stervensnood) door élke leek worden afgenomen (dus zelfs door ’n kind). Echter, onder voorwaarde dat betreffende die zonden bij ’n priester opbiecht (= belijdt).
Wordt hier soms door sommigen te vroeg gejuicht? Ook de nieuwste apostolische exhortatie bevat te veel Bergoglioaanse en dus gevaarlijke vaagheid, die nog alle kanten kan opgaan. Weest op uw hoede!
Cornelis, het is jammer, maar … U heeft gelijk.
Erik, U schreef op 13 februari 2020 om 08:42:
‘God kan alleen waarheid zijn met celibataire mannelijke priesters? Een gehuwde priester kan niet de waarheid verkondigen?”
De reden van celibataire priesters is volkomen logisch:
1. Een priester heeft volledig vrijwillig aan God beloofd – om zoveel als mogelijk is – zielen naar de Vader te brengen;
2. Jezus Christus woont sinds Zijn aards overlijden weer bij Zijn (onze) Vader;
3. een priester is de ZICHTBARE plaatsvervanger van Jezus Christus;
4. Jezus Christus (vertaling: de met de H. Geest gezalfde Redder Gods) = God (God de Zoon)
God houdt van ieder van Zijn kinderen evenveel, namelijk ziélsveel, meer kán niet.
(Daarom kon en kan Jezus niet met iemand huwen, want als je met iemand huwt, dan is dat (’n publiekelijk erkennen, dat je het meest van die ene persoon houdt.
5. een priester is de ZICHTBARE plaatsvervanger van Jezus Christus.
6. Jezus houdt niet van namaak. Een priester behoort innerlijk dus van iedereen zielsveel (oneindig veel) te houden.
7. Een en ander staat dus in rechtlijnig verband met álle door de priester verleende sacramenten zoals het sacrament van de H. Mis.
8. Bovendien is er ’n praktisch bezwaar tegen gehuwd priesterschap: de eega van de priester en de kinderen van de priester staan onder een enorme druk om in de ogen van het publiek onfeilbaar te zijn. Dit mag je iemand niet aandoen, zeer zeker niet iemand van wie je het meeste houdt.
9. Bovendien: wat is het woord van ’n priester waard, als ie zou scheiden van die vrouw? (de vrouw van wie hij het meeste hield)
Erik,
Kort en goed: U heeft gelijk: een gehuwd priester kan ónmogelijk De Waarheid verkondigen.
Voorwaar,voorwaar = het is echt waar, geloof mij, het is écht waar. Die woorden kan een gehuwd priester niet uitspreken.
Niemand zou een gehuwd (en eventueel gescheiden) priester nog op ZIJN woord geloven.
Dus ook élk sacrament (zelfs het sacrament van de H. Mis) van een gehuwd priester zou ongeloofwaardig zijn
Sinds eeuwen, van het begin tot op vandaag, heeft men in de katholieke kerken van de Byzantijnse ritus gehuwde priesters!! Daar heeft men de regel van het celibaat nooit ingevoerd, met de tijd wel voor de bisschoppen, zoals dit ook is voor de bisschoppen en patriarchen van de kerken in de orthodoxie als ik me niet vergis.
De Mechelse gemeenschap van katholieke Chaldeeërs bv. heeft gehuwde priesters als voorgangers. Ook in de Grieks-katholieke kerk van Roemenië zijn gehuwde priesters, evenals in de katholieke kerken van het Midden-Oosten, zoals de Melkieten, Maronieten, enz…. In deze kerken moeten de kandidaten wel de keuze maken om al dan niet te huwen voor hun diakenwijding. Het komt mij voor dat dit een dubbelzinnige situatie is en dat men zo in onze kerk twee maten en gewichten hanteert. Om niet te zeggen dat dit eigenlijk hypocriet is! Zijn de gehuwde priesters van de katholieke Oosterse kerken dan minder waard dan de niet gehuwde priesters van de katholieke kerken van de Romeinse ritus? Bij de apostelen waren gehuwde mannen, Petrus was er een van?! Ik weet dat het celibaat een grote symbolische waarde heeft en een sterk getuigenis geeft van een radicale toegewijde keuze voor een leven in navolging van de Heer. Maar de invoering van het celibaat is er gekomen in de vroege Middeleeuwen, toen er ergerlijke misbruiken ontstonden bij de clerus en dit een antigetuigenis was van evangelisch leven. We zijn nu wel vele eeuwen verder in de tijd en er is enorm veel veranderd. Bovendien is er een grote nood aan priesters in onze Westerse kerken omdat meer en meer plaatselijke gemeenschappen verstoken blijven van samenkomst rond het altaar van de Heer. Ikzelf heb gekozen voor een celibatair leven als priester en heb daar nog geen ogenblik spijt van gehad! Maar ik kan me best voorstellen dat een gehuwde priester even overtuigd en evangelisch kan leven als een celibataire priester, daarvan getuigen heiligen uit het verleden, zoals de H. Paulinus van Nola. Enkele jaren geleden werd een Nederlandse dominee en huisvader, die zich bekeerde tot de katholieke kerk, priester gewijd en hierover verscheen een uitgebreid artikel in Katholiek Nieuwsblad. Hetzelfde met de gehuwde Anglicaanse priesters van enkele jaren geleden die overkwamen naar de katholieke kerk, omdat ze niet akkoord gingen met de nieuwe gang van zaken binnen hun kerkgemeenschap. Dit om te wijzen op het feit dat dit de indruk geeft van, ja, als het de kerk goed uitkomt en we kunnen er op die manier gemakshalve nog enkele bijkrijgen, dan kan het. Maar dit vind ik niet eerlijk en een zeer halfslachtige houding! Daarom wil ik ervoor pleiten dat de niet-reguliere priester moet vrij gelaten worden in zijn keuze om al dan niet als gehuwde priester door het leven te gaan. Je moet ook niet blind zijn voor de noden van vandaag en het mens zijn van de priesters. Voor mij zijn ze beide evenwaardig, gehuwd of celibatair.
Ik vind het ook erg jammer dat sommigen langs uw webstek weinig respect tonen voor de heilige Vader. Dit is allesbehalve evangelisch en niet constructief. Met alles wat op hem afkomt heeft hij het enorm moeilijk om het krakende schip van de kerk varende te houden. Er wordt beweerd dat hij de waarheid geweld aandoet en de ware ziel van de kerk verloochend! Ik ben van het tegendeel overtuigd, want zijn eenvoud en levensstijl laten net zien dat wij geen nood hebben aan kerkvorsten die gewoon zijn van in de rode lopers te lopen en voorbij gaan aan de wereld van de vele gewone mensen, die dagelijks moeten knokken om er te komen, maar aan levensnabije priesters, religieuzen en bisschoppen die met hun twee voeten in de werkelijkheid staan en herder zijn voor mensen. De kerk moet zich ervoor hoeden om niet in de val te trappen waarin onze politici vandaag getrapt zijn, met name dat ze op de duur zo ver boven de mensen staat, dat ze geen voeling meer heeft met de dagelijkse werkelijkheid waarin de mensen moeten leven. Bovendien pleit de H. Vader ervoor om een kerk van en voor de armen te zijn en op dat vlak is er zeker zoveel werk aan de winkel, als voor discussies over allerlei theologische of dogmatische onderwerpen.
Jozef Van Kerckhoven, al 40 jaar priester.
Dat een gehuwde priester de waarheid niet zou kunnen verkondigen is larie en apekool.