Bron: www.rkdocumenten.nl
Persbericht
PERSBERICHT: Het “nieuwe” ‘Onze Vader’ is in tegenspraak met de ‘Catechismus van de Katholieke Kerk’
Foldercampagne
Naar aanleiding van de invoering van het ‘nieuw’ Onze Vader heeft de werkgroep Vox Populi een campagne georganiseerd om de mensen te sensibiliseren over de betekenis van het Onze Vader, en meer bepaald het onderscheid tussen de woorden ‘bekoring’ en ‘beproeving’ en waarom ‘beproeving’ een foute vertaling is.
De werkgroep heeft een sterke en overtuigende folder ontworpen die zal worden verspreid onder de gelovigen.
Folder-enleidonsnietinbekoring
Ander onderdeel van de campagne is de uitvoerige en diepgaande brief die werd opgesteld en die u verder onderaan kunt vinden. Deze zal op regelmatige basis naar de verschillende bisschoppen worden gezonden.
De campagne ging van start op 31 oktober 2016.
Wat zegt het Van Dale woordenboek?
In de context van het Onze Vader slaat bekoring op de aanlokkelijkheid van de zonde.
Indien we dan bidden “en leid ons niet in bekoring” dan vragen wij niet dat God ons niet zou bekoren tot zonde, want dat is onmogelijk, maar dat Hij de bekoringen (tot zonde), die van de Bekoorder komen, van ons zou mogen afwenden.
Brief aan de bisschoppen betreffende het ‘nieuw’ Onze Vader
Bisschoppenconferentie van Nederland
Secretariaat Bisschoppenconferentie
Postbus 13049
3507 LA Utrecht
Nederland
Secretariaat Bisschoppenconferentie NL: se****@rk*.nl
Bisschoppenconferentie van België
Secretariaat van de Bisschoppenconferentie
Guimardstraat 1
1040 Brussel
België
Secretariaat Bisschoppenconferentie B: ce********@ca***.be
Brussel, 3 mei 2016
Betreft: De nieuwe versie van het ‘Onze Vader’
Aan de Leden van de Bisschoppenconferenties van Nederland en België,
Als leken die bezorgd zijn om de huidige situatie in de Kerk, wensen wij te reageren op de persberichten die op maandag, 25 april 2016 verschenen. Daarin lazen we, dat er op 27 november 2016 een “eengemaakte Nederlandstalige vertaling” van het Onze Vader binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland en België van kracht zal worden. Decennialang was het blijkbaar onmogelijk om tot een gezamenlijke tekst van het Onze Vader te komen in het Nederlandse taalgebied. Een gezamenlijke commissie moest daarvoor zorgen. Nu zijn alle betrokkenen – de Nederlandse en Belgische bisschoppenconferentie en de Romeinse Congregatie voor de Eredienst – het blijkbaar eens geraakt. Ze hebben hun goedkeuring gegeven aan de wijzigingen.
Onze reactie komt voort uit een grote liefde voor de Kerk. In het Canoniek Recht lezen we, dat deze bezorgdheid en liefde zich kan en soms moet uiten in het doorgeven van onze bezorgdheid aan onze herders. Er staat namelijk in Canon 212 § 2 dat het de Christengelovigen onverminderd toekomt hun noden, in het bijzonder van geestelijke aard, en hun wensen aan de Herders van de Kerk kenbaar te maken. En in Canon 212 § 3 lezen we: Naargelang van de kennis, de deskundigheid en het aanzien dat zij genieten, hebben zij het recht, zelfs ook soms de plicht, hun mening over wat het welzijn van de Kerk aangaat aan de gewijde Herders kenbaar te maken en deze, met behoud van de zuiverheid van Geloof en Zeden en van de eerbied jegens de Herders, en rekening houdend met het algemeen nut en de waardigheid van de personen, aan de overige Christengelovigen bekend te maken. Wij hebben het dus als onze plicht geacht deze respectvolle bemerkingen kenbaar te maken in de hoop, dat ze bijdragen tot het welzijn van de Kerk.
Een eerste vraag die zich bij de wijziging van het Onze Vader namelijk opdringt, is of dit nu het meest urgentie ‘probleem’ is waar de Kerk in Nederland en België zich op dit ogenblik zou moeten mee bezighouden? We hebben verschillende van onze gelovige en ongelovige kennissen deze vraag horen stellen. We kunnen ons zelfs de vraag stellen of er überhaupt een ‘probleem’ met het Onze Vader is.
In het persbericht, dat door BELGA werd verspreid, lazen we trouwens ook het volgende: “‘De bisschoppen begrijpen, dat het niet gemakkelijk is voor sommige gelovigen van de oude vertrouwde versie van het Onze Vader over te gaan naar de nieuwe vertaling’, zegt bisschop Jan Liesen, referent van de liturgie.” Samen met bisschop Jan Liesen kunnen wij alleen maar beamen, dat het voor “sommige gelovigen” inderdaad niet makkelijk zal zijn om “van de oude vertrouwde versie van het Onze Vader over te stappen op de ‘nieuwe’ vertaling.
Een volgende vraag die zich opdringt is het waarom van deze ‘hervorming’? De gelovigen zijn sowieso géén vragende partij. Nog nooit hebben we van een medegelovige een klacht hierover gehoord. Het gebeurt wel eens dat we samen het Onze Vader bidden met geloofsgenoten uit Nederland, en er is nog nooit enige wrevel geweest door de lichte verschillen. Het argument van Joris Polfliet, algemeen secretaris van de Interdiocesane Commissie voor Liturgische Zielzorg (ICLZ), dat men het in buitenland niet krijgt uitgelegd, dat twee kleine landen verschillende versies van het Onze Vader gebruiken, snijdt geen hout.
Er is duidelijk geen doctrinaire nood en nog minder een pastorale nood om met een nieuwe, “eengemaakte Nederlandstalige vertaling” van het Onze Vader op de proppen te komen. Dit initiatief zal enkel maar de verwarring binnen de Kerk in de hand werken en daardoor de crisis in de Kerk vergroten.
De gelovigen hebben geen baat bij de invoering van de nieuwe, “eengemaakte Nederlandstalige vertaling” van het Onze Vader binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland en België. We hebben gemerkt dat de meeste gelovigen apathisch reageren en de meer geïnteresseerden negatief. Het lijkt hen echter, zoals we hieronder zullen schrijven, dat de ‘nieuwe’ versie van het Onze Vader eerder problematisch is. De kritiek richt zich vooral op de vervanging van ‘bekoring’ door ‘beproeving’. Een vervanging die overigens niet door een bezorgdheid om een eenheidsversie ontstaan kan zijn, want dit was juist de enige bede die in beide versies exact gelijk is. We begrijpen dan ook niet de nood van vooral die verandering.
Wij moeten helaas vaststellen, dat er ernstige taalkundige, theologische, pastorale en doctrinaire problemen zijn met de nieuwe ‘vertaling’ van het Onze Vader. De waarheid is, dat we hier niet te maken hebben met een nieuwere, betere ‘vertaling’, maar eerder met een theologische interpretatie (of herinterpretatie?) van de oorspronkelijk tekst en dit wordt vooral duidelijk door de onnodige vervanging van ‘bekoring’ door ‘beproeving’.
- TAALKUNDIG ARGUMENTEN
Het lijkt ons nuttig om eerst de hele tekst te bekijken, om aan te tonen, dat er geen enkele reden voor een wijziging is. De meeste wijzigingen zijn nutteloos en zorgen dus enkel voor verwarring en ergernis dat de Kerk zich in deze moeilijke tijden met zoiets bezighoudt. De wijzing van ‘bekoring’ is echter zoals gezegd van een andere aard en daar gaan we dus nog verder op in.
Of men nu het Onze Vader uit het Grieks of bij voorkeur uit het Latijn vertaalt, het komt er in de eerste plaats op aan om een exacte vertaling te geven en geen interpretatie. We geloven immers, dat de woorden van het ‘Onze Vader’ door Jezus zelf gedicteerd zijn, dus we willen ze niet opsluiten in de interpretatie die wij, beperkte mensen, er op dit moment in de tijd van hebben en die misschien later beperkt zal blijken te zijn. Daarom verkiezen we het Zijn woorden weer te geven zoals Hij ze gezegd heeft en daarop voort te bouwen voor verklaringen.
Griekse Tekst (Textus Receptus) Vergelijking tussen de Vlaamse en de Nederlandse vertalingen
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς Onze Vader, die in…
οὐρανοῖς = datief meervoud = Hemelen
We zijn er ons bewust van dat het woord ‘Hemel’ in de Semitische talen een plurale tantum is en dat Jezus het Onze Vader wellicht in het Aramees heeft gebeden. We stellen echter vast dat het woord in de Griekse tekst een keer in het meervoud en een keer in het enkelvoud staat. Ook al kan dit onderscheid dus niet bestaan hebben in het Aramees, toch verkiezen we ons aan de overlevering te houden, waarin het onderscheid er in elke taal waarin het kan uitgedrukt worden, staat. Het zou immers kunnen, dat er een reden voor is, dat de in het Grieks schrijvende Evangelist dit heeft geschreven en wij achten zijn competentie en zijn begrip van de Woorden van Jezus Christus groter dan die van ons. Dit lijkt ons een gepaste houding van nederigheid.
ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου Aangezien het werkwoord vooraan staat, is “geheiligd zij Uw Naam” correcter dan “Uw Naam worde geheiligd”. We stellen dus vast, dat de Evangelist door deze woordvolgorde de nadruk op ‘heiliging’ heeft willen leggen. Een goede vertaling probeert niet alleen de woorden getrouw over te geven, maar ook in de mate van het mogelijke, de nadruk die gelegd wordt op bepaalde woorden en de stijl. Er is geen enkele reden om de vertaling die dit niet doet, te verkiezen boven degene die dat wel doet.
ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου “Uw Rijk kome” stelt geen probleem.
γενηθήτω τὸ θέλημά σου, “Uw Wil geschiede” stelt geen groot probleem. Hierbij is het in het Nederlands echter onmogelijk om de nadruk die er in het Grieks ligt op ‘geschiede’ over te geven.
ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς “op aarde als in de Hemel” – “Hemel” is hier in de Griekse versie enkelvoud.
τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον “Geef ons heden ons dagelijks brood”
καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὀφειλήματα = accusatief meervoud
= schulden
ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν “zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren” – “zoals” is geschikter dan “gelijk” en er is inderdaad sprake van “schuldenaren”.
καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, “En leid ons niet in bekoring” = de enige correcte vertaling!
καὶ = en = voegwoord
μὴ = niet = ontkenning bij het verbod
εἰσενέγκῃς = leid (niet “breng”) = aoristus – conjunctief – actief – tweede persoon – enkelvoud
ἡμᾶς = ons = persoonlijk voornaamwoord
εἰς = in = voorzetsel
πειρασμόν = bekoring = peirasmos*
*“peirasmos” kan inderdaad zowel “bekoring” als “beproeving” betekenen naargelang de context, maar hier betekent het zonder twijfel: “bekoring”, zoals we hieronder nog zullen schrijven.
ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. “maar verlos ons van het kwade”
ἀμήν. “Amen”
Struikelblok: καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν*
*“Peirasmos” kan zowel “bekoring” als “beproeving” betekenen naargelang de context. Wanneer het in positieve zin wordt gebruikt, dan betekent het “beproeving”. Wanneer “peirasmos” in negatieve zin wordt gebruikt, dan betekent het “bekoring”. Een ‘beproeving’ is iets moeilijks waardoor de mens kan groeien in het Geloof en dat door God toegelaten wordt, terwijl een ‘bekoring’ altijd gaat over een verleiding door iets negatiefs.
Voorbeelden:
“Peirasmos” in positieve zin = de beproeving van iemands Geloof door God:
Luc 8:13 Het zaad op de rots zijn zij, die het woord met vreugde aanvaarden, zodra ze het horen, maar die geen wortel hebben geschoten; een tijd lang geloven ze wel, maar in de tijd der beproeving vallen ze af.
Jac 1:12 Zalig de man, die staande blijft bij de bekoring; want wanneer hij de proef heeft doorstaan, zal hij de kroon des levens ontvangen, die God beloofd heeft aan hen, die Hem liefhebben.
Luk 22:28 Gij zijt Mij trouw gebleven bij mijn beproevingen.
Hand 20:19 Hoe ik den Heer met alle ootmoedigheid heb gediend, onder tranen en onder beproevingen, die mij overkwamen door de aanslagen der Joden.
Jac 1:3 Want gij weet, dat de beproeving van uw geloof de oorzaak is van geduld.
1 Pe 1:6 Dan zult gij u verheugen, al wordt gij ook thans, indien het zo wezen moet, voor korte tijd door allerlei beproevingen gekweld.
2 Pe 2:9 Dan staat het wel vast: de Heer weet de vromen uit de beproeving te redden, maar de bozen afgezonderd te houden, om ze te straffen op de dag van het oordeel.
Openb 3:10 Omdat gij mijn bevel tot volharding bewaard hebt, zal Ik ook u in het uur der beproeving bewaren, dat over de hele wereld zal slaan, en hen zal beproeven, die de aarde bewonen.
Romeinen 5 [3] Meer nog, wij zijn zelfs trots op onze beproevingen, in het besef dat verdrukking leidt tot volharding, [4] volharding tot beproefde deugd en die weer tot hoop.
Het is dus onmogelijk om God te vragen om niet te worden beproefd!
“Peirasmos” in negatieve zin = de vleselijke, persoonlijke bekoring door de Duivel:
1 Co 10:13 Gij hebt geen bovenmenselijke bekoring te doorstaan gehad. God is getrouw; Hij zal niet toelaten, dat gij boven uw krachten bekoord wordt, maar met de bekoring zal Hij ook het middel geven, om ze te kunnen doorstaan.
Jac 1:12 Zalig de man, die staande blijft bij de bekoring; want wanneer hij de proef heeft doorstaan, zal hij de kroon des levens ontvangen, die God beloofd heeft aan hen, die Hem liefhebben.
1 Ti 6:9 Zij, die echter rijk willen worden, vallen in bekoring en strik, en in vele dwaze en schandelijke begeerten, welke de mensen neerstorten in ondergang en verderf.
Luc 4:13 Nadat de duivel al zijn bekoringen had uitgeput, verliet hij Hem voor een tijd.
“NIET IN BEKORING KOMEN/LEIDEN” = EEN VASTE UITDRUKKING
Mar 14:38 Waakt en bidt, opdat gij niet in bekoring komt. De geest is gewillig, maar het vlees is zwak.
Mat 26:41 Waakt en bidt, dat gij niet in bekoring komt. De geest is gewillig, maar het vlees is zwak.
Luc 22:40 Daar aangekomen, sprak Hij tot hen: Bidt, dat gij niet in bekoring komt.
Luc 22:46 Hij zeide hun: Hoe kunt gij slapen? Staat op, en bidt, dat gij niet in bekoring komt.
Luc 11:4 En vergeef ons onze zonden; want ook wij vergeven aan allen hun schuld. En leid ons niet in bekoring.
Mat 6:13 En leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade.
Bekoring staat hier samen met “het kwade” in een negatieve context, met andere woorden, in relatie met de duivel! Dit kan hier onmogelijk een “beproeving” betreffen!
Conclusie:
Het is duidelijk, dat de Vlaamse tekst een meer letterlijke vertaling is dan de Nederlandse tekst. Het is daarom ook jammer dat er nu hoofdzakelijk werd gekozen voor de vrijere Nederlandse vertaling.
De zin: “en breng ons niet in beproeving” is taalkundig gezien een totaal foute vertaling.
De meest letterlijke vertaling is de Vlaamse:
Onze Vader,
die in de Hemelen zijt,
geheiligd zij Uw Naam,
Uw Rijk kome,
Uw Wil geschiede op aarde als in de Hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
gelijk/zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren
En leid ons niet in bekoring
maar verlos ons van het kwade.
Amen.
- DOCTRINAIRE ARGUMENTEN
UIT DE CATECHISMUS VAN DE KATHOLIEKE KERK
DEEL 4 – HET CHRISTELIJK GEBED
SECTIE 2 – HET GEBED VAN DE HEER: HET “ONZE VADER”
ARTIKEL 3 – De zeven beden
SUBPARAGRAAF 6 – “Leid ons niet in bekoring”
Latijn: « Ne nos inducas in tentationem »
2846 Deze bede raakt de wortel van de voorafgaande, want onze zonden zijn de vrucht van de instemming met de bekoring. Wij vragen onze Vader ons niet “in bekoring te leiden”. Het is moeilijk om de Griekse term in een enkel woord te vertalen: het betekent “laat niet binnengaan in”, “laat ons niet bezwijken voor de bekoring”. “God brengt niemand in verzoeking, zo min als Hijzelf door het kwade kan worden bekoord” (Jak. 1, 13), Hij wil ons er juist van bevrijden. Wij vragen Hem om ons niet de weg te laten inslaan die leidt naar de zonde. Wij raken verwikkeld in het gevecht “tussen het vlees en de Geest”. Met deze bede smeken wij de Geest van onderscheiding en van kracht af.
2847 De Heilige Geest doet ons onderscheid maken tussen de beproeving, die noodzakelijk is voor de groei van de inwendige mens met het oog op een “beproefde deugd” en de bekoring, die leidt tot de zonde en tot de dood. (Latijn: 2847 Spiritus Sanctus efficit ut discernamus inter probationem, ad interioris hominis progressum necessariam, quaeque « virtutem probatam » intendit, et tentationem quae ad peccatum ducit et mortem.)
Ook moeten wij onderscheid maken tussen “bekoord worden” en instemmen” met de bekoring. Door de onderscheiding van de Geest wordt tenslotte de leugen van de bekoring ontmaskerd Ogenschijnlijk is het voorwerp ervan “goed, een lust voor het oog, aantrekkelijk” (Gen. 3, 6), terwijl de vrucht ervan in werkelijkheid de dood is.
God wil het goede niet afdwingen, Hij wil vrije wezens (…). De bekoring heeft een zeker nut. Niemand behalve God weet, wat onze ziel van God ontvangen heeft, ook wijzelf niet. Maar de bekoring brengt het aan het licht, om ons te leren tot zelfkennis te komen en op deze wijze onze ellende te ontdekken. Zo worden we verplicht om dank te zeggen voor het goede, dat de bekoring voor ons aan het licht heeft gebracht. (Origenes van Alexandrië, Over het gebed, De Oratione. 29, vert. uit Gr.)
Conclusie: Dit alles wordt duidelijk in de Heilige Schrift uitgelegd:
Jac 1:12 Zalig de man, die staande blijft bij de bekoring; want wanneer hij de proef heeft doorstaan, zal hij de kroon des levens ontvangen, die God beloofd heeft aan hen, die Hem liefhebben.
Jac 1:13 Niemand mag zeggen, als hij bekoord wordt: ik word door God bekoord. Want evenmin als God zelf door het kwaad wordt bekoord, brengt Hij wien ook in bekoring.
Jac 1:14 Neen, iedere mens wordt door zijn eigen begeerlijkheid bekoord, verleid en verlokt;
Jac 1:15 wanneer dan de begeerlijkheid is bevrucht, baart ze de zonde, en als de zonde volgroeid is, brengt ze de dood.
Rom 5:3 Meer nog, wij zijn zelfs trots op onze beproevingen, in het besef dat verdrukking leidt tot volharding,
Rom 5:4 volharding tot beproefde deugd en die weer tot hoop.
Besluit:
“Leid ons niet in bekoring” is de enige correcte vertaling, want het is niet God die ons bekoort. “Breng ons niet in beproeving” is vals, omdat het wel degelijk God is die ons beproeft.
Met andere woorden, God moet ons beproeven, omdat de beproeving tot volharding leidt, en de volharding tot beproefde deugd en de beproefde deugd tot hoop en uiteindelijk tot de redding. Waarom zouden wij God dan oproepen om ons niet te beproeven? Echter, op de bekoring, volgt de zonde en dan de dood. Dit is wat wij niet willen en wij vragen dan ook aan God om dit niet toe te laten! “Leid ons niet in bekoring” betekent dus: “Laat ons niet bezwijken in de bekoring” of “Behoed ons in de bekoring”.
Er kan dus geen enkele twijfel over bestaan, dat de letterlijke vertaling van “καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν” luidt: “en leid ons niet in bekoring”. Daarom dat ook in de huidige versies van het Onze Vader in het Vlaams en in het Nederlands net deze zin identiek is, omdat hij zo ondubbelzinnig te vertalen is.
Kortom, er is geen enkele reden, taalkundig, theologisch, doctrinair, noch pastoraal, om het ‘Onze Vader’ anders te bidden dan we gewoon zijn. De Vlaamse vertaling is de meest letterlijke. Misschien kan het Vlaamse archaïsche “gelijk” door het Nederlandse “zoals” vervangen worden. De betekenis is identiek. Echter, de tekst moet een letterlijke vertaling zijn en géén foutieve interpretatie en er staat wel degelijk, zonder enige twijfel: “En leid ons niet in bekoring”. Net deze zin is in Vlaanderen en Nederland steeds identiek en correct vertaald geweest.
Wij hebben dus kunnen vaststellen, dat er ernstige taalkundige, theologische, pastorale en doctrinaire problemen zijn met de nieuwe ‘vertaling’ van het Onze Vader. De waarheid is, dat we hier niet te maken hebben met een nieuwere, betere ‘vertaling’, maar eerder met een ideologische herinterpretatie van de tekst. Kortom, de nieuwe versie van het Onze Vader is onaanvaardbaar en wij zullen deze dan ook niet aanvaarden.
Wij roepen alle Leden van de Bisschoppenconferenties van Nederland en België dan ook op, in het belang van het behoud van de zuiverheid van het Geloof en de Zeden, om dit tot mislukken gedoemde experiment met het Onze Vader te laten varen en de bestaande toestand te handhaven. De gelovigen hebben in deze woelige tijden vooral behoefte aan rust en stabiliteit en zij zijn niet gediend met nieuwe experimenten die hen verder van het Geloof en de Traditie verwijderen. En de ongelovigen vinden het eigenlijk alleen maar lachwekkend, dat de kerkleiding zich hiermee bezighoudt. Er is dus absoluut niemand die gediend is met deze nieuwe versie en het zorgt er alleen maar voor, dat de mensen zich van U vervreemden. Uit eerbied voor U en voor de Heilige Kerk vragen wij U dus uitdrukkelijk dit project te laten varen.
Met de meeste hoogachting,
Het Rooms-Katholiek Lekenforum
Recente reacties